آهک در آجر

نقش آهک در آجر سازی

آهک یکی از مصالح پر مصرف ساختمانی است که کاربرد های فراوانی در تهیه ملات تا نماسازی دارد. آجر نیز سلول های تشکیل دهنده ساختمانی است که برای دیوار چینی مصرف می شود. استفاده از آجر در ساختمان سازی دارای قدمتی پنج هزار ساله است. آجر های اولیه با ترکیب خاک رس ، کاه و آب و فشرده سازی آن در قالب های مستطیلی تهیه می شد تا در نهایت در آفتاب خشک شود و برای ساختمان سازی به کار رود. آثار بجا مانده از کاربرد آجر در فرهنگ های بابل ، آشور ، مصر و ایران باستان وجود دارد.

برای آجر پزی از ملات های مختلفی مانند آهک ، خاک رس ، خاک آلومینیوم یا آلومینا ، ماسه ، اکسید کروم و … استفاده می شود. اما از دوران باستان تا به حال ، ماده ای که بیشترین نقش را در تولید انواع آجر و بلوک های آجری و سفالی دارد ، خاک رس است. این ماده از چسبندگی بسیار مناسبی برخوردار بوده ، تهیه خمیر با آن راحت است و به فراوانی یافت می شود. آهک هم یکی دیگر از مصالح مورد استفاده است که در تولید برخی انواع آجر نظیر آجر ماسه آهکی و آجر جوش کاربرد دارد.

امروزه انواع بسیار گوناگونی از آجر تولید می شود که عبارتند از:

• آجر فشاری و ماشینی
• آجر آلومینیومی یا آجر نسوز
• آجر سیلیسی یا آجر ماسه ای
• آجر رسی یا آجر سفالی
• آجر کروندوم (اکسید کروم)
• آجر جوش
• آجر ماسه آهکی
• آجر لعاب دار

نقش آهک در آجر پزی

هر نوعی از مواد معدنی که در تولید آجر بکار می رود ، ویژگی های خاص شیمیایی و فیزیکی ایجاد می کند. آهک نیز به دلیل مشخصات خاص خود ، برای تولید برخی انواع آجر کاربرد دارد که به معرفی آنها می پردازیم.

آجر ماسه آهکی

همانطورکه گفته شد ، در تولید اکثر انواع آجر از خاک رس استفاده می شود زیرا فراوانی بسیار زیادی دارد. ولی در برخی مناطق مانند سواحل ، میزان سیلیس و ماسه بسیار زیاد سبب می شود تا از میزان خاک رس کاسته شود. در این مناطق از ماسه برای تولید آجر استفاده می کنند. برای ساخت آجر ماسه آهکی باید پودر سنگ آهک را با ماسه سیلیسی به نسبت وزنی یک به هشت تا یک به دوازده ترکیب نمود. سپس به مقدار بسیار کمی روی آن آب می ریزند تا خمیری سفت تشکیل شود.

خمیر به دست آمده در داخل قابل های فولادی پر می شود. کوره پخت این نوع آجر متفاوت است. برای پخت آجر ماسه آهکی آن را در حرارت آتش قرار نمی دهند بلکه باید در کوره آجرپزی خاصی که بخار آب جوش با دمای 180 تا 200 درجه سانتی گراد و فشار 8 تا 12 اتمسفر ایجاد می نماید پخته شود. در اثر این حرارت و فشار ، ماسه و آهک با هم ترکیب می گردند و آجر بلافاصله پس از پخت آماده استفاده است.

آجر جوش

آجر جوش را از نوع خاصی خاک که تحمل گرمایی بالایی دارد می سازند. این آجر نباید در گرمای کوره عرق کند بلکه باید به صورت خمیر درامده و ذرات آن به هم بچسبند. برای این منظور به آن گداز آور می افزایند که معمولا اکسید آهن است. اکسید آهن هم می تواند دمای پخت آجر را کاهش داده و هم رنگ آن سرخ نگه می دارد. هر چه میزان آهک مورد استفاده در آجر بیشتر باشد ، رنگ آن روشن تر خواهد شد.

از جمله ویژگی های آجر جوش که از ترکیب اکسید آهن و پودر سنگ آهک تولید می شود این است که نباید ترد و لاشه گردد بلکه باید سخت و مقاوم در برابر ضربه بوده و لب پر و سایید نشود. آجر جوش در برابر یخ زندن و مواد شیمیایی مقاوم بوده و مقاومت فشاری بالایی دارد زیرا معمولا برای فرش کردن مسیر ها و پیاده رو ها بکار می رود.

به دلیل اینکه به این نوع آجر آهکی حرارت زیادی در مجاورت آتش داده می شود بنابراین جذب آب پایینی دارد به همین خاطر برای استفاده در پی ساختمان مناسب است. حتی برای سخت تر شدن آن می تواند پس از پخت اولیه و سرد شدن ، دوباره آن را مورد پخت قرار داد که در نتیجه به آن آجر دو جوش می گویند. زمانی که این آجر در پی ساختمان به کار می رود ، روی آن را با ماسه و آهک می پوشانند تا مقاوت آن در برابر رطوبت افزایش یابد.