کربنات کلسیم ، هیدروکسید کلسیم و اکسید کلسیم چه تفاوت و شباهتی دارند

کربنات کلسیم یکی از مهمترین سنگ های رسوبی است که موارد مصرف زیادی در زندگی ما دارد. این سنگ با ویژگی ها و مزیت های فراوانی که دارد در مصارف ساختمانی و صنعتی متعددی به کار می رود. همچنین می توان با خالص سازی و فراوری آن ، حوزه کاربرد ها و موارد مصرف کربنات کلسیم را گسترش داد. زمانی که سنگ کلسیم کربنات را به وسیله حرارت دهی خالص سازی می نماییم ، محصولی به نام آهک تولید می شود. آهک خالص که فرمول شیمیایی آن به صورت اکسید کلسیم است ، آهک زنده یا فعال نام دارد. همچنین می توان نوع دیگری از آهک به نام آهک هیدراته با فرمول مولکولی هیدروکسید کلسیم را هم تولید نمود.

روش تولید

کربنات کلسیم یک سنگ معدنی است که توسط عوامل زیست محیطی کره زمین بوجود می آید. این سنگ بر اثر رسوب غشاء صدف ها ، مرجان ها و پلانگتون ها در عمق دریا ها و اقیانوس ها به شکل طبیعی بوجود آمده است. اما اکسید کلسیم و هیدروکسید کلسیم به ندرت در طبیعت مشاهده شده و جزء مواد شیمیایی هستند. برای تولید آهک ، سنگ کربنات کلسیم باید در دمای بالای نهصد درجه سانتی گراد حرارت داده شود. در اثر ایجاد این حرارت زیاد ، سنگ کربنات تجزیه شده و به آهک خالص یا همان اکسید کلسیم تبدیل می گردد. بعد از این مرحله می توان با ترکیب نمودن اکسید کلسیم با آب ، هیدروکسید کلسیم بدست می آید.

تفاوت در کاربرد

کاربرد کربنات کلسیم از گذشته های دور ، بیشتر در زمینه امور مربوط به ساخت و ساز بوده است. سنگ کربنات کلسیم از سختی مناسبی برخوردار بوده و بسیار در دسترس می باشد بنابراین براحتی می توان آن را برای ساختمان سازی به کار برد. البته امروزه مصرف آن به صورت مستقیم کاهش یافته است. همچنین می توان با کوبش و تولید پودر کربنات کلسیم ، موارد مصرف آن را به عنوان ماده پر کننده در تولید لاستیک ، پلاستیک و محصولات پلیمری و شیمیایی گسترش داد.

فراوری کلسیم کربنات و تولید آهک شیمیایی هم یکی دیگر از راه های ایجاد کاربرد های جدید برای آن می باشد. با آن که این ماده به صورت مستقیم در تولید سیمان کاربردی ندارد ، اما با فراوری و خالص سازی آن و تبدیل به اکسید کلسیم یا آهک زنده نقش بسیار مهمی در تولید سیمان بعنوان مهمترین مصالح ساختمانی دارد. اکسید کلسیم همچنین خاصیت ضدعفونی کنندگی قوی دارد و در بسیاری از صنایع همچون پرورش مرغ و گاو و گوسفند و ماهی به عنوان میکروب کش بکار می رود.

به دلیل ناپایدار بودن اکسید کلسیم ، می توان با ایجاد تغییری شیمیایی ، آن را به پودری سفید رنگ ، پایدار و نامحلول در آب تبدیل نمود که هیدروکسید کلسیم نام دارد. این ماده با نام آهک هیدراته موارد مصرف گسترده ای در امور ساختمان سازی ، جاده سازی ، تولید محصولات شیمیایی ، ضدعفونی و پرورش دام و طیور دارد.

تفاوت و شباهت

با وجود شباهت زیاد کربنات کلسیم ، اکسید کلسیم و هیدروکسید کلسیم ، ولی این مواد تفاوت هایی هم با یکدیگر دارند. شباهت اصلی همه آنها در وجود یون کلسیم در ساختار مولکولی می باشد. اصولا کربنات کلسیم و آهک شباهت های فراوانی با هم دارند. همچنین موارد مصرف بسیار مشابهی هم داشته و می توان از کربنات کلسیم ، اکسید کلسیم و هیدروکسید کلسیم در امور ساختمانی ، صنعتی ، پزشکی و تولیدی استفاده نمود.

تفاوت اصلی کربنات کلسیم ، اکسید کلسیم و هیدروکسید کلسیم در ساختار شیمیایی آنها است. برخی از لحاظ شیمیایی پایدار بوده و برخی ناپایدار هستند. همچنین روش کاربرد مختلفی هم در تولید محصولات یا ساخت و ساز دارند. بر خلاف کربنات کلسیم که ماده ای کاملا بی خطر بر سلامت است ، استفاده نادرست از اکسید کلسیم می تواند خطرناک باشد. اکسید کلسیم بر خلاف کربنات کلسیم و هیدروکسید کلسیم ، کاملا در آب محلول بود و در صورت تماس با آب ، واکنش شیمیایی شدیدی از خود بروز می دهد. از نظر ظاهری ، اکسید کلسیم به صورت کلوخه ای تولید می گردد در حالی که هیدروکسید کلسیم از ابتدا حالت پودری دارد.

کربنات کلسیم و هیدروکسید کلسیم در تولید محصولات غذائی و داروئی کاربرد دارند در حالی که اکسید کلسیم برای خوراک موجودات زنده مناسب نیست. کربنات کلسیم میزان قابل توجهی کلسیم قابل جذب دارد به همین خاطر در تولید قرص کلسیم و مکمل های مختلف بکار می رود. هیدروکسید کلسیم هم به دلیل خاصیت قلیایی ، ویژگی های مناسبی برای مصرف در پخت برخی خوارکی ها دارد.