سنگ آهک چیست و چه کاربردی در صنایع دارد

آشنایی با سنگ آهک

سنگ آهک یا لایم استون Lime Stone یک کانی معدنی از خانواده سنگ کربنات کلسیم با فرمول شیمیایی CaCO₃ است. سنگ آهک معمولا به شکل آهک خالص در طبیعت وجود ندارد. لایم استون معمولا به شکل سنگ آهکی رسی ، آهک ماسه ‌ای و آهک دولومیتی در لایه های زمین تشکیل می شود. از جمله اصلی ترین مواد ناخالص همراه با سنگ آهک می توان به عناصری همچون سیلیکا ، منیزیم ، آلومینا و منگنز اشاره نمود.

تولید سنگ آهک

سنگ آهک کلوخه به لحاظ ساختار و روش تشکیل به دو دسته اصلی آهک برجا و آهک نابرجا قابل تقسیم است. آهک برجا تمامی انواع سنگ های آهکی است که از طریق فرآیند های شیمیایی و بیوشیمیایی در بخشی از پوسته زمین تشکیل شده اند. در واقع ایجاد در محل رسوبات آهکی به دلیل فعالیت های بیولوژیکی خاصی می باشد که علت بیوشیمیایی دارد و منشاء آن را می توان کلسیم موجود در بدن موجوداتی که طی هزاران سال قبل می زیسته اند دانست. از جمله این گونه سنگ آهک می توانیم به تراورتن اشاره نماییم.

آهک های نابرجا سنگ های آهکی هستند که به لحاظ ساختار ، تشابه زیادی به سنگهای برجا دارند اما از نظر منشا پیدایش ، ایجاد آن ها به دلیل فعل و انفعالات شیمیایی می باشد. از جمله این گونه سنگ آهک می توان آهک های تخریبی و ماسه‌ای را مثال زد.

شکل و پراکندگی

سنگ های کربناته جدید در محیطهای رسوبی متفاوتی ایجاد می شوند و شکل های مختلفی دارند. علی رغم تنوع فراوان این گونه سنگ های کربناته ، اصولا محیط های تشکیل آنها به دو دسته اصلی قابل تقسیم بندی است:

سنگ آهک محیط های عمیق

این سنگ ها در عمل دریاها و اقیانوس های تشکیل شده و به دو دسته زیر تقسیم می شوند

1. سنگ های آهکی ایجاد شده در محیط های کم عمق تر حوضه رسوبی بوسیله جریانهای زیر دریایی یا جریانهای توربیدیتی به عمق های بیشتر انتقال داده شده و به مرور زمان با توجه به سایز و وزن مخصوصشان رسوب کرده‌اند. این نوع سنگ آهک قاعدتا ریز دانه بوده و از پوسته و اسکلت موجودات و ارگانیسمهای آبزی مانند مرجان ها و سخت پوستان می باشند.
2. سنگ آهک هایی که منشا تشکیل آنها از صدف ها ، نرم تنان و پوسته فرامینفرها و پلانکتونهایی همچون گلوبیژرینا است. ایجاد رسوبات گلوبیژرینا در عمق بیش از چهارصد متری دریا ها و اقیانوس ها به دلیل نا‌پایداری آهک در این فشار ، قابل انجام نیست.

سنگ اهکی محیط های کم عمق

اصولا در آب های کم عمق (Shallow) مانند مناطق ساحلی بوجود آمده اند زیرا سواحل کم عمق بهترین شرایط از نظر دما و فشار را برای تشکیل آهک دارند.

ایجاد انواع سنگ آهکی

منشاء انواع سنگ آهک به این شرح است:

• مواد فرسایشی رسوبی از منشا شیمیایی یا اکوکم ها
• ترکیبات فیلر سایز بسیار ریز به شکل لجن کربنات کلسیم که منافذ خالی بین دانه و درون دانه‌ها را فرا می گیرد
• گل کربنات کلسیم که معمولا به صورت کلسیت هستند و پس از نهشتگی ایجاد می شوند

کاربرد سنگ آهک

تولید منشور نیکل

نوع خاصی از سنگ آهک به منظور تولید منشورهای نیکل مورد مصرف در میکروسکوپها ، فتومترها و کولوریمترها استفاده می گردد

تولید کود

آهک به علت خاصیت قلیایی برای خنثی سازی خاک اسیدی استفاده می شود

تولید شیشه

در تولید شیشه از نوع خاصی سنگ آهک به نام کلسیت در ترکیب شیشه مذاب استفاده می کنند تا به یک دست شدن محصول نهایی کمک کند.

مصرف در موارد شیمیایی

آهک در صنایع شیمیایی یک ماده مهم به عنوان فیلر ، آنتی اسید و تصفیه کننده است که از آن بعنوان کمک ذوب ، خنثی کننده اسید ، جاذب رطوبت ، چسب و… استفاده می شود.

پودر مل

پودر سنگ آهک مرغوب تولید شده در سنگ کوبی ها در ترکیب با برخی مواد دیگر به عنوان پودر مل یا پودر بتونه کاری کاربرد دارد.

تولید سیمان

بیشترین مصرف سنگ آهک در تولید سیمان می باشد. سیمان به عنوان مهم ترین مصالح ساختمانی از ترکیب آهک ، خاک رس ، گچ ، سیلیس تولید می شود.

تصفیه آب و فاضلاب

آهک با افزایش پی اچ آب ، علاوه بر اینکه اسیدیته آب را می کاهد ، همچنین سبب از بین رفتن میکروب ها و باکتری های مضر هم می شود. همچنین به عنوان یک ماده منعقد کننده ، در جذب آلودگی های معلق و کدورات آب هم موثر است.